Οι οδηγίες είναι σαφείς: καμία οθόνη στο σπίτι για παιδιά κάτω των τριών ετών. Και αυτό γιατί οι οθόνες σε όλες τις μορφές τους, συμπεριλαμβανομένων τηλεοράσεων, υπολογιστών και smartphone, μπορούν να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά αισθάνονται, μαθαίνουν, σκέφτονται και συμπεριφέρονται.
Οι λεγόμενες εκπαιδευτικές εφαρμογές και τα ψηφιακά βιβλία.
Οι περισσότερες εφαρμογές που διαφημίζονται ως "εκπαιδευτικές" δεν έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικές και δεν ενθαρρύνουν το συνεργατικό παιχνίδι που βοηθά τα μικρά παιδιά να μάθουν. Επιπλέον, οι περισσότερες εκπαιδευτικές εφαρμογές στοχεύουν σε δεξιότητες παπαγαλίας, όπως η αλφαβήτα, οι αριθμητικές αλληλουχίες ή τα σχήματα. Αυτές οι δεξιότητες αποτελούν μόνο ένα μέρος της προετοιμασίας για το σχολείο. Αντιθέτως οι δεξιότητες που χρειάζεται να αποκτήσουν τα μικρά παιδιά για να έχουν μία επιτυχημένη προσαρμογή στο σχολείο (και στη ζωή), όπως το να ελέγχουν τις παρορμήσεις τους, το να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους και το να καλλιεργούν τη δημιουργικότητά τους, μαθαίνονται πολύ καλύτερα μέσω του κοινωνικού παιχνιδιού με την οικογένεια και τους φίλους στον πραγματικό κόσμο.Από την άλλη, τα ψηφιακά βιβλία (ή ηλεκτρονικά βιβλία) που έχουν πολλά ηχητικά και οπτικά εφέ μπορεί μερικές φορές να αποσπούν την προσοχή των παιδιών, τα οποία χάνουν την συγκέντρωσή τους και δεν μαθαίνουν τόσο καλά όσο αν χρησιμοποιούσαν ένα έντυπο βιβλίο, όπου θα έπρεπε να γυρνάνε τις σελίδες με τη βοήθεια της μαμάς ή του μπαμπά.
Έχει αποδειχθεί πως χρειάζονται περίπου 18 μήνες για να αναπτυχθεί ο εγκέφαλος ενός μωρού στο βαθμό που να μπορεί να συσχετίσει τα σύμβολα που βλέπει σε μια οθόνη με την αντίστοιχη αναπαράστασή τους στον πραγματικό κόσμο. Το πιο σημαντικό όμως που χρειάζεται να μάθουν τα βρέφη και τα μικρά παιδιά είναι να αλληλεπιδρούν με τις οικογένειές τους και τους γύρω τους. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν επιτρέπεται να μιλάνε με βίντεοκλήση με τη γιαγιά που βρίσκεται στο χωριό ή με τον μπαμπά που λείπει για επαγγελματικούς λόγους. Αλλά όταν πρόκειται για την καθημερινή μάθηση, καλό θα ήταν να αγγίζουν τα αντικείμενα, να τα κουνάνε, να τα ρίχνουν κάτω... και πάνω απ 'όλα να βλέπουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα και να ακούνε τις φωνές τους. Οι εφαρμογές μπορούν να διδάξουν στα νήπια να κάνουν κλικ πάνω σε μια οθόνη και να σύρουν μια εικόνα με ένα μόνο δάκτυλο, αλλά πολλές μελέτες σχετικά με το θέμα αποδεικνύουν ότι αυτές οι δεξιότητες δεν μεταφράζονται σε πραγματική μάθηση.
Γιατί να περιορίσετε τη χρήση των οθονών;
Η υπερβολική έκθεση σε οθόνες μπορεί να εκθέσει το παιδί σας σε:
Διαταραχές ύπνου
Τα μικρά παιδιά που είναι πιο εκτεθειμένα σε οθόνες, επειδή έχουν τηλεόραση, υπολογιστή ή κινητό στην κρεβατοκάμαρά τους, κοιμούνται λιγότερο χρόνο και αποκοιμίζονται πολύ αργότερα το βράδυ. Οι οθόνες επηρεάζουν και τα μωρά καθώς είναι υπεύθυνες για τις διαταραχές στον ύπνο τους, που είναι πολύ σημαντικός για την ανάπτυξή τους.
Καθυστέρηση στη μάθηση και τις κοινωνικές δεξιότητες
Τα παιδιά που παρακολουθούν πάρα πολύ τηλεόραση κατά τη βρεφική και προσχολική ηλικία μπορεί να παρουσιάσουν κάποια καθυστέρηση στην ανάπτυξη γνωστικών δεξιοτήτων όπως στην προσοχή, την σκέψη, τη γλώσσα ή ακόμα και στις κοινωνικές δεξιότητες. Ένας από τους λόγους αυτής της καθυστέρησης είναι επειδή αλληλεπιδρούν λιγότερο με τους γονείς και την οικογένεια τους. Οι γονείς που παρακολουθούν τηλεόραση ή περνάνε πολύ χρόνο μπροστά σε μια οθόνη (smartphone, tablet, υπολογιστές κ.λπ.) χάνουν πολύτιμες ευκαιρίες αλληλεπίδρασης και κοινωνικής μάθησης με τα παιδιά τους.
Δώστε στο παιδί σας ευκαιρίες για μια λογική χρήση
Προσδιορίστε τους χώρους του σπιτιού χωρίς οθόνες
Είτε στην κουζίνα είτε στην τραπεζαρία, κρατήστε τα οικογενειακά γεύματα και άλλες οικογενειακές και κοινωνικές συγκεντρώσεις χωρίς οθόνες. Φορτίστε τα κινητά τηλέφωνα κατά τη διάρκεια της νύχτας,έξω από το υπνοδωμάτιο. Αυτό θα επιτρέψει και σε εσάς αλλά και στο παιδί σας να κοιμηθεί χωρίς να διαταραχθεί ο ύπνος του από μηνύματα ή κλήσεις που θα μπορούσαν να το ξυπνήσουν.
Προσδιορίστε τα χρονικά διαστήματα της μέρας χωρίς οθόνες
Σε καθημερινή βάση, απενεργοποιήστε τις οθόνες σε συγκεκριμένες ώρες: είτε κατά τη διάρκεια των γευμάτων, είτε πριν πάτε για ύπνο, ή ακόμα κατά τη διάρκεια των ταξιδιών με το αυτοκίνητο, καθορίστε με αυτόν τον τρόπο ποιές θα είναι οι στιγμές σας χωρίς οθόνες. Για τις υπόλοιπες ώρες καλό θα ήταν να συμφωνήσετε σε κάποιους βασικούς κανόνες χρήσης και ευγένειας όπως για παράδειγμα “δεν κοιτάζουμε το τηλέφωνο, ούτε στέλνουμε μηνύματα ενώ μιλάμε με κάποιον” ή “κατά τη διάρκεια των γευμάτων”.
“Απαγόρευση κυκλοφορίας” για τα smartphone
Η κάθε οικογένεια είναι διαφορετική και έχει τους δικούς της κανόνες, αλλά γιατί να μην καθιερώσετε μια ειδική απαγόρευση κυκλοφορίας για τα κινητά κατά τη διάρκεια της νύχτας; Μπορείτε, για παράδειγμα να χρησιμοποιήσετε ένα κουτί στο οποίο θα τοποθετείτε όλοι τα κινητά σας τηλέφωνα απενεργοποιημένα κάθε βράδυ ώστε να φορτίζονται.
Χρησιμοποιήστε τις οθόνες διαφορετικά
Οι οθόνες είναι μέρος της καθημερινής μας ζωής. Γιατί να μην τις χρησιμοποιήσουμε με τέτοιο τρόπο ώστε να προάγουμε την αλληλεπίδραση, την επικοινωνία και τη δημιουργικότητα; Παρακολουθώντας μαζί με το παιδί μας ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα προωθούμε την αλληλεπίδραση και τη συζήτηση, με αυτόν τον τρόπο το παιδί μας δεν χαζεύει μπροστά στην τηλεόραση (φαινόμενο “ύπνωσης” τηλεόρασης). Μήπως ο έφηβός υιός μας λατρεύει να παίζει παιχνίδια online; Κι αν παίζαμε μαζί του; Μερικές φορές τα βιντεοπαιχνίδια έχουν πολλά πλεονεκτήματα όταν παίζονται μαζί με έναν γονέα, δημιουργούν δεσμούς γονέα-παιδιού και μας βοηθούν να μπούμε στον κλειστό κόσμο των εφήβων, ενώ ταυτόχρονα ελέγχουμε τα βιντεοπαιχνίδια που παίζουν.
Όταν πρόκειται να περάσετε χρόνο μπροστά σε μια οθόνη, προτιμήστε...
• Βιντεοκλήσεις με τους συγγενείς που βρίσκονται μακριά
• Εκπομπές που θα εμβαθύνουν τις εκπαιδευτικές σας γνώσεις
• Εφαρμογές που προάγουν τη δημιουργικότητα:επεξεργαστείτε φωτογραφίες, δημιουργήστε ταινίες, ζωγραφίστε ...
• Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να ενισχύσετε τους δεσμούς σας με τους άλλους…
Εξισορροπήστε τον χρόνο “σύνδεσης” και “εκτός σύνδεσης”
Τα μέσα και οι ψηφιακές συσκευές αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του κόσμου μας σήμερα. Τα οφέλη αυτών των συσκευών, εάν χρησιμοποιούνται με μέτρο και κατάλληλο τρόπο, μπορεί να είναι εξαιρετικά. Ωστόσο, έρευνες έδειξαν ότι ο χρόνος που τα παιδιά μας περνάνε με την οικογένεια, τους φίλους και τους δασκάλους τους διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην υγιή μάθηση και αναπόσπαστο κομμάτι της ανάπτυξης τους. Κρατήστε μια ισορροπία ανάμεσα στον ψηφιακό και τον οικογενειακό χρόνο και μην αφήσετε το παιδί σας να χαθεί σε μια ροή μέσων και τεχνολογίας. Διαβάστε βιβλία μαζί με το παιδί σας, πάρτε μέρος σε δημιουργικά εργαστήρια, αθληθείτε παρέα, σκαρφαλώστε στα δέντρα, κάντε ποδήλατο, βγείτε έξω στη φύση!
Γίνετε ένας καλός ψηφιακός πολίτης
Μιλήστε στα παιδιά σας σχετικά με το τι σημαίνει να είναι καλοί "ψηφιακοί πολίτες" και ευαισθητοποιήστε τα για τις σοβαρές συνέπειες του διαδικτυακού εκφοβισμού: είμαστε ευγενικοί και δεν εκφοβίζουμε τους άλλους, σεβόμαστε την προσωπική ζωή των άλλων και δεν δημοσιεύουμε τίποτα που να τους αφορά χωρίς να ζητήσουμε την άδειά τους, μιλάμε σε έναν γονέα ή σε έναν ενήλικα που εμπιστευόμαστε εάν κάποιος μας εκφοβίζει ή εάν λαμβάνουμε μηνύματα και φωτογραφίες που μας κάνουν να νιώθουμε άβολα. Εάν το παιδί σας είναι θύμα εκφοβισμού στο διαδίκτυο, είναι σημαντικό να δράσετε γρήγορα. Η άμεση ανταπόκριση στις ανάγκες ψυχικής υγείας των παιδιών και των εφήβων που πέφτουν θύματα εκφοβισμού στο διαδίκτυο είναι υψίστης σημασίας καθώς επίσης και η απομάκρυνσή τους από τις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπου εκδηλώνεται ο εκφοβισμός.
Συμβουλές για εσάς, γονείς
Μην αισθάνεστε ότι πρέπει να εισαγάγετε την τεχνολογία από πολύ νεαρή ηλικία. Οι διάφορες πλατφόρμες είναι πολύ απλές στη χρήση τους και τα παιδιά μαθαίνουν να τις χρησιμοποιούν πολύ εύκολα.
Παρακολουθήστε τι βλέπει το παιδί σας. Μάθετε ποιες εφαρμογές χρησιμοποιεί ή κατεβάζει. Δοκιμάστε αυτές τις εφαρμογές προτού τις χρησιμοποιήσει, παίξτε μαζί του και ρωτήστε το τι πιστεύει για την κάθε εφαρμογή.
Απενεργοποιήστε την τηλεόραση και τις υπόλοιπες ψηφιακές συσκευές όταν δεν τις χρησιμοποιείτε. Η εικόνα αλλά και ο ήχος από μια μονίμως ανοιχτή τηλεόραση μπορούν να παρεμποδίσουν την αλληλεπίδραση γονέα-παιδιού και να αποδιοργανώσουν το παιχνίδι των παιδιών, τομείς που είναι πολύ σημαντικοί τόσο για την ανάπτυξη της γλώσσας όσο και για την κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξή.
Αποφύγετε την έκθεση σε οθόνες για τουλάχιστον 1 ώρα πριν τον ύπνο.
Αποφύγετε τη χρήση οθονών ως τον μόνο τρόπο για να ηρεμήσετε τα παιδιά σας. Παρόλο που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανακούφιση των παιδιών, όπως για παράδειγμα σε μια ιατρική επίσκεψη (εμβολιασμός) ή κατά τη διάρκεια μιας πτήσης αεροπλάνου, η χρήση αυτών των μέσων ως στρατηγικής για να ηρεμήσει το παιδί θα μπορούσε να δημιουργήσει έναν συναισθηματικό δεσμό ανάμεσα στο παιδί και στην οθόνη και να του προκαλέσει εξάρτηση στη διαχείριση των συναισθημάτων του και της αυτορρύθμισής του.
Comments